ĐỘT QUỴ LÀ GÌ?
Đột quỵ xảy ra khi nguồn cung cấp máu đến một phần não của bạn bị gián đoạn hoặc giảm, ngăn cản mô não nhận được oxy và chất dinh dưỡng.
Có hai nguyên nhân chính: động mạch bị tắc nghẽn (đột quỵ do thiếu máu cục bộ) hoặc vỡ mạch máu (đột quỵ xuất huyết). Một số người có thể chỉ bị gián đoạn tạm thời lưu lượng máu đến não, được gọi là cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA), không gây ra các triệu chứng lâu dài.
Đột quỵ là một quá trình phát triển bệnh từ từ, không có triệu chứng, đến một giai đoạn nhất định thì bùng phát như giọt nước tràn ly.
ĐỘT QUỴ DO THIẾU MÁU CỤC BỘ
– Đây là loại phổ biến thường gặp. Nó xảy ra khi các mạch máu của não bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn, làm giảm lưu lượng máu nghiêm trọng (thiếu máu cục bộ). Nguyên nhân là do chất béo tích tụ trong mạch máu hoặc do cục máu đông hoặc các mảnh vụn khác di chuyển qua mạch máu của bạn và đọng lại trong các mạch máu.
ĐỘT QUỴ XUẤT HUYẾT
– Xảy ra khi một mạch máu trong não của bạn bị rò rỉ hoặc vỡ. Xuất huyết não có thể do nhiều bệnh lý ảnh hưởng đến mạch máu của bạn. Các yếu tố liên quan đến đột quỵ xuất huyết bao gồm:
-
Huyết áp cao không kiểm soát được
-
Điều trị quá mức bằng thuốc chống đông máu
-
Phình động mạch
-
Chấn thương (chẳng hạn như tai nạn xe hơi)
-
Sự suy yếu thành mạch (bệnh mạch máu não dạng amyloid)
-
Đột quỵ do thiếu máu cục bộ dẫn đến xuất huyết
Một nguyên nhân ít phổ biến hơn là do vỡ một đám rối bất thường của các mạch máu có thành mỏng (dị dạng động mạch).
Cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA)
Cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA) là một giai đoạn tạm thời của các triệu chứng tương tự như những triệu chứng bạn gặp trong đột quỵ. Một TIA không gây tổn thương vĩnh viễn. Nguyên nhân là do lượng máu cung cấp cho một phần não của bạn bị giảm tạm thời, có thể kéo dài ít nhất là năm phút.
ĐẾN VIỆN NGAY LẬP TỨC nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng sau, ngay cả khi chúng dường như đến rồi biến mất hoặc chúng biến mất hoàn toàn. Bao gồm:
-
Liệt mặt (Face): Miệng bị lệch sang một bên, nếp nhăn mũi-má mờ.
-
Yếu, liệt tay (Arm) hoặc chân: Không thể cầm, nắm, đi lại.
-
Rối loạn ngôn ngữ (Speech): Đột ngột rối loạn lời nói, không nói được hoặc lời nói không rõ … như bình thường trước đó.
-
Thời điểm phát bệnh (Time): Khi gặp những triệu chứng trên, cần gọi cấp cứu ngay lập tức. Vì khi xảy ra đột quỵ từng giây từng phút đều trở nên quý giá.
Nếu bạn đang ở cùng với người mà bạn nghi ngờ đang bị đột quỵ, hãy quan sát người đó cẩn thận trong khi chờ hỗ trợ khẩn cấp.
CÁC BIẾN CHỨNG:
Đột quỵ đôi khi có thể gây ra tàn tật tạm thời hoặc vĩnh viễn, tùy thuộc vào thời gian não thiếu máu và bộ phận nào bị ảnh hưởng. Các biến chứng có thể bao gồm:
- Tê liệt hoặc mất vận động cơ: Bạn có thể bị liệt một bên cơ thể hoặc mất kiểm soát một số cơ, chẳng hạn như một bên mặt hoặc một bên cánh tay.
- Khó nói hoặc nuốt: Đột quỵ có thể ảnh hưởng đến việc kiểm soát các cơ trong miệng và cổ họng, khiến bạn khó nói chuyện rõ ràng, nuốt hoặc ăn. Bạn cũng có thể gặp khó khăn với ngôn ngữ, bao gồm nói hoặc hiểu giọng nói, đọc hoặc viết.
- Mất trí nhớ hoặc suy nghĩ khó khăn: Nhiều người đã bị đột quỵ bị mất trí nhớ. Những người khác có thể gặp khó khăn trong việc suy nghĩ, lập luận, đưa ra phán đoán và hiểu các khái niệm.
- Các vấn đề về tình cảm: Những người đã từng bị đột quỵ có thể gặp khó khăn hơn trong việc kiểm soát cảm xúc của mình, hoặc họ có thể bị trầm cảm.
- Đau đớn: Đau, tê hoặc các cảm giác bất thường khác có thể xảy ra ở các bộ phận của cơ thể bị ảnh hưởng bởi đột quỵ. Ví dụ, nếu một cơn đột quỵ khiến bạn mất cảm giác ở cánh tay trái, bạn có thể xuất hiện cảm giác ngứa ran khó chịu ở cánh tay đó.
- Thay đổi hành vi và khả năng tự chăm sóc. Những người đã từng bị đột quỵ có thể trở nên thu mình hơn. Họ có thể cần giúp đỡ trong việc cá nhân và làm việc nhà hàng ngày.
PHÒNG NGỪA ĐỘT QUỴ
Biết các yếu tố nguy cơ đột quỵ của bạn, tuân theo các khuyến nghị của bác sĩ và áp dụng lối sống lành mạnh là những bước tốt nhất bạn có thể làm để ngăn ngừa đột quỵ. Nếu bạn bị đột quỵ hoặc cơn thiếu máu não thoáng qua (TIA), các biện pháp này có thể giúp ngăn ngừa một cơn đột quỵ khác. Sự chăm sóc theo dõi mà bạn nhận được trong bệnh viện và sau đó cũng có thể đóng một vai trò nào đó.
Các khuyến nghị về lối sống lành mạnh bao gồm:
-
Kiểm soát huyết áp cao (tăng huyết áp): Đây là một trong những điều quan trọng nhất bạn có thể làm để giảm nguy cơ đột quỵ. Nếu bạn đã bị đột quỵ, giảm huyết áp có thể giúp ngăn ngừa TIA hoặc các cơn đột quỵ tiếp theo. Thay đổi lối sống lành mạnh và thuốc thường được sử dụng để điều trị huyết áp cao.
-
Giảm lượng cholesterol và chất béo bão hòa trong chế độ ăn uống của bạn: Ăn ít cholesterol và chất béo, đặc biệt là chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, có thể làm giảm sự tích tụ trong động mạch của bạn.
-
Bỏ thuốc lá: Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ đột quỵ cho những người hút thuốc và những người không hút thuốc tiếp xúc với khói thuốc.
-
Quản lý bệnh tiểu đường: Chế độ ăn, tập thể dục và giảm cân có thể giúp bạn giữ lượng đường trong máu ở mức khỏe mạnh. Nếu các yếu tố lối sống dường như không đủ để kiểm soát bệnh tiểu đường của bạn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc điều trị tiểu đường.
-
Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân góp phần vào các yếu tố nguy cơ đột quỵ khác, chẳng hạn như huyết áp cao, bệnh tim mạch và tiểu đường.
-
Chế độ ăn uống nhiều trái cây và rau quả: Một chế độ ăn bao gồm năm phần trái cây hoặc rau quả hàng ngày trở lên có thể làm giảm nguy cơ đột quỵ. Chế độ ăn Địa Trung Hải, ưu tiên dùng dầu ô liu, trái cây, các loại hạt, rau và ngũ cốc nguyên hạt, có thể hữu ích.
-
Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục có thể làm giảm huyết áp, tăng mức cholesterol tốt và cải thiện sức khỏe tổng thể của mạch máu và tim của bạn. Nó cũng giúp bạn giảm cân, kiểm soát bệnh tiểu đường và giảm căng thẳng. Dành ít nhất 30 phút hoạt động thể chất vừa phải – chẳng hạn như đi bộ, chạy bộ, bơi lội hoặc đi xe đạp – vào hầu hết, nếu không phải tất cả, các ngày trong tuần.
-
Uống rượu ở mức độ vừa phải, nếu có: Uống nhiều rượu làm tăng nguy cơ cao huyết áp, đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ xuất huyết. Rượu cũng có thể tương tác với các loại thuốc khác mà bạn đang dùng. Tuy nhiên nếu sử dụng, bạn có thể uống một lượng rượu nhỏ đến vừa phải, chẳng hạn như một ly mỗi ngày.
-
Điều trị chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn (OSA). Bác sĩ có thể đề nghị một nghiên cứu về giấc ngủ nếu bạn có các triệu chứng của OSA – một chứng rối loạn giấc ngủ khiến bạn ngừng thở trong thời gian ngắn lặp đi lặp lại trong khi ngủ. Điều trị OSA bao gồm một thiết bị cung cấp áp lực dương cho đường thở thông qua mặt nạ để giữ cho đường thở của bạn mở trong khi bạn ngủ.
-
Tránh các loại ma túy bất hợp pháp: Một số loại ma túy đường phố, chẳng hạn như cocaine và methamphetamine, là những yếu tố nguy cơ gây TIA hoặc đột quỵ.
Mai Hương
Tham khảo: mayoclinic.org
Đăng ký theo dõi Eatsy TV trên Youtube tại đây: https://bit.ly/35Nj0LK để nhận những công thức nấu ăn ngon, bổ dưỡng.
👉 Tải ngay ứng dụng Eatsy giúp hỗ trợ theo dõi sức khỏe và xây dựng thực đơn lành mạnh dành riêng cho bạn: https://bit.ly/3mGqSED.
👉 Like và theo dõi page của chúng tôi để cập nhật thêm những thông tin bổ ích về dinh dưỡng và sức khỏe: https://www.facebook.com/eatsy.vn/
https://www.facebook.com/groups/nhungnguoisongchungcungtieuduong
