Các chỉ số cơ thể, đặc biệt là chỉ số khối lượng cơ thể (BMI) cung cấp cho chúng ta một cái nhìn tổng quan về tình trạng cân nặng và sức khỏe. Tuy nhiên, để hiểu rõ hơn về vóc dáng của mình, chúng ta cần xem xét nhiều chỉ số khác nhau. Trong bài viết này, Eatsy giúp bạn hiểu hơn về các chỉ số cơ thể nói gì về vóc dáng của bạn.
Chỉ số cơ thể và cách tính BMI
Trước tiên, chúng ta cần hiểu chỉ số BMI là gì?
Chỉ số khối lượng cơ thể (BMI) là một công cụ đơn giản được sử dụng để đánh giá sơ bộ tình trạng cân nặng của một người. BMI được tính bằng cách chia cân nặng (kg) cho bình phương chiều cao (m). Công thức rất đơn giản: BMI = Cân nặng / (Chiều cao)²
Ví dụ, nếu bạn nặng 60kg và cao 1.65m, BMI của bạn sẽ là: 60 / (1.65)² ≈ 22.
Tuy nhiên, liệu BMI có thực sự phản ánh chính xác tình trạng sức khỏe của bạn? BMI chỉ là một bức tranh tổng quan, không thể kể hết câu chuyện về cơ thể bạn.
Đo lường cơ thể thông qua chỉ số BMI
Một số hạn chế của chỉ số BMI
BMI được tính dựa trên cân nặng và chiều cao, cung cấp một cách đơn giản để phân loại cân nặng của một người là gầy, bình thường, thừa cân, hoặc béo phì. Mặc dù dễ tính và phổ biến, BMI có những hạn chế đáng kể:
Không phân biệt giữa cơ bắp và mỡ: BMI chỉ dựa trên cân nặng và chiều cao, không phân biệt được giữa khối lượng cơ và mỡ. Do đó, người có cơ bắp phát triển hoặc vận động viên có thể có chỉ số BMI cao, dù họ có rất ít mỡ cơ thể và thực sự khỏe mạnh.
Không phản ánh sự phân bố mỡ trong cơ thể: BMI không thể xác định được lượng mỡ tập trung ở các vùng khác nhau trong cơ thể, đặc biệt là mỡ nội tạng (mỡ quanh các cơ quan quan trọng), vốn liên quan đến các bệnh lý nguy hiểm như bệnh tim mạch và tiểu đường.
Không chính xác với mọi lứa tuổi và giới tính: BMI có thể không chính xác đối với trẻ em, người lớn tuổi, hoặc phụ nữ mang thai. Ví dụ, người cao tuổi có thể có chỉ số BMI thấp nhưng vẫn có nhiều mỡ cơ thể, trong khi BMI của trẻ em cần được xem xét dựa trên biểu đồ tăng trưởng và không thể so sánh trực tiếp với người lớn.
Bỏ qua yếu tố di truyền và cấu trúc cơ thể: BMI không tính đến các yếu tố di truyền hoặc cấu trúc cơ thể tự nhiên, chẳng hạn như người có khung xương lớn sẽ có BMI cao hơn nhưng không có nghĩa là họ không lành mạnh.
Không dự đoán chính xác nguy cơ bệnh lý: Mặc dù BMI có thể cung cấp một ước tính chung về nguy cơ bệnh liên quan đến cân nặng, nhưng nó không dự đoán được các nguy cơ cụ thể liên quan đến sức khỏe như bệnh tim, đột quỵ, hoặc tiểu đường, vì các yếu tố khác như chế độ ăn uống, lối sống, và di truyền cũng đóng vai trò quan trọng.
Vì những hạn chế trên, việc chỉ dựa vào BMI để đánh giá sức khỏe và vóc dáng là không đủ. Để có cái nhìn toàn diện hơn, bạn nên kết hợp việc theo dõi BMI với các chỉ số khác như:
-
3 vòng: Vòng eo, vòng hông, vòng ngực
-
Tỷ lệ phần trăm mỡ cơ thể: Đo bằng máy đo mỡ hoặc phương pháp đo khác
-
Tỷ lệ eo/chiều cao: Đánh giá nguy cơ mắc bệnh liên quan đến béo bụng
Xác định theo dõi số đo 3 vòng
Theo dõi số đo 3 vòng (vòng ngực, vòng eo, vòng mông) là một cách quan trọng để đánh giá hình thể và sức khỏe tổng quát. Dưới đây là cách xác định và theo dõi các số đo này:
Vòng ngực (Bust)
-
Đo: Dùng thước dây mềm, quấn quanh phần nhất của ngực và đảm bảo thước dây nằm ngang. Bạn nên đứng thẳng và thở đều khi đo để có kết quả chính xác.
-
Theo dõi: Vòng ngực giúp bạn theo dõi sự thay đổi trong khối lượng cơ ngực và mô mỡ ngực. Nếu bạn đang tập luyện hoặc giảm cân, số đo này có thể thay đổi, cho thấy sự thay đổi trong hình dáng và tỷ lệ cơ thể.
Số vòng đo ngực chuẩn của nữ giới được tính theo công thức:
Vòng ngực chuẩn = 1/2 chiều cao (cm) + 2 (cm)
Ví dụ, một người phụ nữ cao 160 cm:
Vòng ngực chuẩn = 1/2 x 160 (cm) + 2 = 80cm + 2cm = 82
Lưu ý:
- Đây chỉ là một công thức ước lượng cơ bản và không phải là một chuẩn mực chính xác cho mọi người, vì kích thước vòng ngực còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như cấu trúc cơ thể, tỷ lệ mỡ và cơ bắp.
- Mỗi người có một tỷ lệ cơ thể khác nhau, và vòng ngực chuẩn không nên là một tiêu chí cố định cho vẻ đẹp hay sức khỏe. Điều quan trọng là sự cân đối và cảm giác thoải mái với cơ thể của chính mình.
Cách tính chỉ số 3 vòng
Vòng eo (Waist)
-
Đo: Đặt thước dây ở phần hẹp nhất của eo, thường là ngay trên tốn và dưới xương sườn. Đảm bảo thước dây không quá chặt hoặc quá lỏng và nằm ngang khi đo.
-
Theo dõi: Vòng eo là chỉ số quan trọng để đánh giá mỡ bụng mà nguy cơ các bệnh liên quan đến mỡ nội tạng như bệnh tim và tiểu đường. Theo dõi vòng eo giúp bạn biết được mức độ mỡ bụng và điều chỉnh chế độ ăn uống, tập luyện để giảm thiểu nguy cơ sức khỏe.
Số đo vòng eo chuẩn của nữ giới được tính theo công thức:
Vòng eo chuẩn = 1/2 chiều cao (cm) – 22 (cm)
Ví dụ, một người phụ nữ cao 160 cm:
Vòng eo chuẩn = 1/2 x 160 (cm) – 22 (cm) = 80cm – 22cm = 58 cm
Lưu ý:
- Công thức này không phải là một chuẩn mực cố định, mà chỉ là một chỉ số tham khảo để đánh giá mức độ mỡ bụng và nguy cơ sức khỏe. Mỡ bụng dư thừa có thể dẫn đến các bệnh lý liên quan đến tim mạch và tiểu đường, nên việc duy trì vòng eo nhỏ hơn một nửa chiều cao được xem là có lợi cho sức khỏe.
- Đối với những người có vòng eo lớn hơn công thức trên, việc điều chỉnh chế độ ăn uống và tăng cường hoạt động thể chất có thể giúp giảm vòng eo và cải thiện sức khỏe tổng thể.
Vòng mông (Hip)
-
Đo: Quấn thước dây quanh phần lớn nhất của mông, đảm bảo thước đây nằm ngang và không siết chặt quá mức.
-
Theo dõi: Vòng mông cho thấy mức độ cơ bắp và mỡ ở phần dưới cơ thể. Số đo này thường thay đổi khi bạn tập luyện như squats hoặc lunges, giúp cải thiện sự săn chắc và độ lớn của cơ mông.
Số đo vòng mông chuẩn của nữ giới được tính theo công thức:
Vòng mông chuẩn = Vòng eo x 3/2
Ví dụ, một người phụ nữ có vòng eo 60cm:
Vòng mông chuẩn = 60 cm x 3/2 = 90 cm
Lưu ý:
- Mặc dù công thức này cung cấp một tỷ lệ để ước lượng số đo vòng mông chuẩn, nó chỉ mang tính chất tham khảo. Số đo thực tế có thể khác biệt tùy thuộc vào cơ địa, tỷ lệ cơ thể, và mức độ phát triển cơ bắp ở vùng mông.
- Vóc dáng cân đối và cảm giác thoải mái với cơ thể của chính mình là yếu tố quan trọng nhất, hơn là việc tuân theo một con số cố định
BMI là một công cụ hữu ích nhưng không hoàn hảo. Để giảm cân hiệu quả và duy trì sức khỏe tốt, bạn nên kết hợp việc theo dõi BMI với các chỉ số cơ thể khác và có một lối sống lành mạnh bao gồm chế độ ăn uống cân bằng và tập luyện thường xuyên.
